Sau đây là một nhạc phẩm ngoại quốc khác được chuyển sang lời Việt theo dạng thứ hai (xắp xếp lời nhạc sao cũng được miễn bài theo ý chính của bản gốc.) Đó là bài dịch Yêu Nhau Mùa Hè, Khóc Nhau Mùa Đông của nhạc sĩ Tuấn Dũng, dịch từ bản Summer Kisses, Winter Tears do danh ca Elvis Presley trình bày.
Mở đầu bài hát, ý từ bản Anh ngữ:
Những nụ hôn hè, những giọt nước mắt mùa đông
Là những gì cô ấy đã trao tôi
Chưa hề nghĩ rằng tôi cô đơn trên hành trình này
với những giấc mơ về kỷ niệm xưa
Đã được gắn thêm những hình tượng và lối hành văn giản dị hơn, phù hợp với lối suy nghĩ của người Việt hơn:
Tình yêu ta ngỡ không đổi thay
Làn môi ấm trao nhau đêm hè
Nhưng đến khi Thu tàn Đông sang buốt giá
Tiếc thay chỉ còn là nước mắt
Ta thấy nhạc sĩ Tuấn Dũng đã khéo léo khai triển ý tương phản hè thế này, đông thế kia, bằng cách đưa thêm hai hình tượng vào là "môi ấm" và "nước mắt" để tương phản nhau, cũng như cách dùng chuyển tiếp "Thu tàn Đông sang buốt giá" thay vì đem ngay vào mùa Đông.
Trong đoạn kế tiếp, trong khi bản gốc vẫn tiếp tục "làm dáng" bằng cách giấu biệt đi những kỷ niệm thế này, thế kia, mà chỉ chú tâm vào than vãn:
Tôi ước chi sự cô đơn (nó) biết tới hạnh phúc
Nhưng tôi nghĩ tôi cũng không nên than phiền
Vì tôi vẫn còn nhớ tới mặt trời mùa hè
và cả những kỷ niệm
Thì nhạc sĩ đã bỏ thêm vào "lời ân ái trao nhau hôm nào" để cho bài nhạc có thêm hình tượng cụ thể, tạo đồng cảm với người nghe.
Tình yêu ơi đến chi rồi đi?
Lời ân ái trao nhau hôm nào
Sao nỡ quên đi bao tình xưa thắm thiết
Để riêng ta mang sầu đau
Trong điệp khúc, cả lời gốc lẫn lời việt đều chú tâm khai thác các nốt nhạc bổng để diễn tả cảnh trăng sao:
Ngọn lửa tình yêu, ngọn lửa tình yêu
Có thể cháy bỏng từ trên cao
Và không gì có thể soi sáng đêm den
Như một ánh sao rơi
Theo thiển ý, bản gốc đã dùng điển tích là ước muốn một điều ước sẽ thành khi thấy ánh sao rơi, để xa xôi nói về ước muốn người con gái sẽ trở về với anh ta, soi sáng đêm dài. Ta thấy rõ sự tương phản giữa sáng và tối.Nhạc sĩ Tuấn Dũng, cũng theo ý bài gốc nhưng dùng hình tượng Việt Nam hơn, như "trăng soi lối mòn", "sáng lấp lánh", "sao úa rơi", và cũng tiếp tục trình bày sự tương quan giữa cảnh và người, cảnh nói hộ tâm trạng của người:
Ngày ta yêu nhau, sao sáng lấp lánh
Ánh trăng soi lối mòn
Mà sao hôm nay, ánh trăng thôi sáng soi
Ngàn vì sao úa rơi
Trong phiên khúc cuối, bản gốc nhắc lại hình tượng cũ - ngôi sao - với một nuối tiếc là sao đã nhạt dần cuối chân trời, bỏ tôi ở lại với đêm dài:
Những nụ hôn hè, những giọt nước mắt mùa đông
Như ngôi sao kia đã khuất dần
Bỏ tôi lại đây gặm nhấm đêm dài
với những giấc mơ về quá khứ.
Những nụ hôn hè, những giọt nước mắt mùa đông
Trong bản dịch, nhạc sĩ đã bỏ hẳn hình ảnh ngôi sao, thay vào đó là cánh chim, làm cho lời nhạc gần gụi với lối suy nghĩ "cánh chim bay về phương trời xa" của người Việt mình hơn.
Giờ đây ta mới hay tình yêu
Tựa như cành chim bay xa vời
Trong bóng đêm ta nhìn sao rơi ước thấy
Cánh chim kia bay về đây.
Hè yêu nhau, khóc nhau mùa Đông
Nói chung, tôi thích cả bài gốc lẫn bài dịch, mà cũng có thể nói tôi thích bài dịch hơn cả bài gốc về những hình tượng man mác gần gũi như cánh chim, ánh trăng soi lối mòn,v.v Nếu có thể kể về một điều mà tôi nghĩ sẽ làm bài hát trọn vẹn hơn, sẽ là cách nhạc sĩ Tuấn Dũng để đúng những chữ Việt ở chỗ bản Anh ngữ để câu "Summer Kisses, Winter Tears". Các bạn nào đọc blog tôi thường xuyên sẽ thấy rải rác các bài viết, bài dịch nói lên tầm quan trọng của cái tựa bài, như là một điểm mốc để người nghe tựa vào, vừa lặp lại để cho ý bài nhớ lâu hơn trong trí nhớ của người nghe, vừa là kết luận cho một đoạn một khi ý tứ đã bắt đầu lan man. Nếu bạn để ý kỹ, những chữ "Summer Kisses, Winter Tears" đặt ở vị trí rất quan trong là đầu câu phiên khúc, và cuối cùng lặp lại ở cuối bài. Nhạc sĩ đã viết câu "Hè yêu nhau, khóc nhau mùa Đông" thật hay, phải chi ông cũng để thêm câu đó ở đúng chỗ đầu phiên khúc như bản gốc, cũng như dùng nó làm tựa bài, thì có lẽ bản dịch sẽ còn thành công hơn nữa.
Các bạn có thể tham khảo thêm về cách đặt lời từ bản dịch này: Tổng quan về Lý thuyết viết lời cho một bản nhạc ( http://hoctroviet.blogspot.com/2011/02/tong-quan-ve-ly-thuyet-viet-loi-cho-mot.html )
Hẹn gặp bạn bài viết sau.
Hoctro
3/29/11
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét