Nguyễn Ðình Toàn
Việt Lang nổi tiếng với bài “Tình Quê Hương”. Bài hát được lưu truyền trong những ngày đầu của cuộc kháng chiến chống Pháp.
Ðây hoàn toàn là một bản tình ca ca ngợi vẻ đẹp của đất nước, các thôn xóm Việt Nam, và lòng tư hương dường như người Việt nào cũng mang theo trong lòng.
Dù quê hương của mỗi người hẳn cũng có chút gì đó khác biệt, nhưng đất nước chúng ta như vậy, quê ai hình như cũng có một dòng sông, một con đê, những ao hồ, những cánh đồng thẳng cánh cò bay... nên bài hát của Việt Lang, được rất nhiều người yêu thích. Vì, gần như ai cũng tìm thấy trong đó một vài hình bóng của quê hương mình, và cho đến hiện nay nó vẫn được coi là một trong những ca khúc tư hương hay nhất trong âm nhạc của chúng ta.
Phải nói rõ như vậy, vì, khi những người cộng sản ló mặt biến cuộc kháng chiến giành độc lập của toàn dân thành cuộc chiến tranh thực hiện chủ nghĩa Mác-Lênin, rất nhiều người đã không chấp nhận điều đó và rời bỏ kháng chiến, rời bỏ cộng sản.
Việt Lang vẫn ở lại hậu phương, ở lại với cộng sản, cho đến hiện nay [nếu ông còn sống].
Việt Lang có trở thành đảng viên cộng sản không, chúng ta không biết.
Vì cho đến khi Việt Cộng vào Sài Gòn, giới văn nghệ của họ cũng không thấy ai nhắc đến tên ông.
Chắc ông cũng không được giữ một vai trò quan trọng nào trong sự sắp xếp của Ðảng để kiểm soát giới văn nghệ của Ðảng. Trong nhiều cuộc tranh chấp địa vị, đấu tố lẫn nhau trước đó nhiều năm trong giới văn nghệ tại miền Bắc, người ta cũng không nghe nói đến tên ông.
Ðó kể cũng là một điều lạ.
Trong cái thế giới lúc nào người ta cũng đòi hỏi “triệu người như một”, một người có tên tuổi như Việt Lang không thể trốn đi đâu được, không thể đứng ngoài bất cứ chuyện gì.
Vậy, trong cuộc cải cách ruộng đất rồi các vụ Nhân Văn Và Giai Phẩm, Việt Lang ở đâu, và ông đã làm gì nhỉ?
Bài “Tình Quê Hương” của Việt Lang có hai lời ca, đều rất đẹp:
Ngàn dâu xanh ngắt mấy nếp tranh xa mờ
Tiếng sáo bay dập dìu đường về thôn xưa
Tình quê lai làng dưới trời thu
Khói xây thành chập chùng mây đưa
Cành tơ liễu thấp thoáng bên hồ, mùa nhớ nhung
Dòng nước lững lờ
Ta ra đi một chiều thắm
Vang lời ca buồn trong khóm lá
Nỗi u hoài ngày tháng khôn nguôi
Này đây khóm lá, này đây bao nếp tranh mờ khói
Những khi chiều tới
Này đây bao mái tranh êm đềm tình thương
Ôi buồn nhớ quê hương
***
Lòng trai muôn thuở những bước chân giang hồ
Kiếp sống trong bụi mờ một chiều chia phôi
Ðường đi xa tắp tháng ngày trôi
Nhớ nhung hoài nhạc sầu chơi vơi
Lòng say mê dấn bước ra đi vì núi sông
Ca khúc nguyện thề
Bên nương dâu đồng xanh ngát
Ta về đây chiều mơ gió mát
Bóng chiều tàn tràn khắp thôn quê
Này đây khóm lá này đây bao nếp tranh mờ khói
Những khi chiều tới
Này đây bao mái tranh êm đềm tình thương
Ôi buồn nhớ quê hương
Bây giờ thì không còn nghe thấy các người cộng sản nhắc tới những chữ “xóa bỏ biển giới, thế giới đại đồng “ nữa. Nhưng đã có một thời các từ ấy được coi như kim chỉ nam, mục tiêu tranh đấu của cộng sản.
Chính trong những ngày ấy, thời ấy, Việt Lang đã viết bài “Mùa Không Biên Giới”. Nhưng bài hát này, lại không được phổ biến lắm ở ngay các vùng gọi là hậu phương, ít người biết.
Ông là cộng sản thật hay ông mắc chứng lãng mạn một mình ông? Ông đi trước người khác nên bị ngăn lại? Vào những ngày ấy chưa có ông lãnh tụ văn nghệ nào kịp viết về cái đề tài “không biên giới “ đó cả, ít nhất là trong nhạc.
Một ca khúc khác của Việt Lang, ghi được nhiều không khí những ngày kháng chiến là bài “Thu Trên Sông”:
Tha phương từng đoàn thuyền xuôi đêm
Vốn liếng trơn chỉ còn niềm tin
Vui sống là tiếng đàn dâng lên
Gót giang hồ tìm bóng lãng quên
Dòng sông trôi
Mùa thu ơi
Qua bao bến xưa nghe kể chuyện đời đây đó
Cây xanh máu loang ghi thêm một mùa thương nhớ.
Bài hát của Việt Lang được nhiều người biết đến nữa sau bài “Tình Quê Hương” có lẽ là bài “Ðoàn Quân Ði”.
Cuộc sống của chúng ta có nhiều nỗi buồn. Một trong những nỗi buồn ấy là âm nhạc.
Nhạc của chúng ta không là nhạc bình thường nữa mà còn là nhạc của phía bên này hay phía bên kia.
Ðó là điều người ta không thể tách rời ra được nữa.
Nhạc bị nguyền rủa, bị ruồng bỏ khinh miệt, bị tác giả thắt dây, treo cổ, rồi lại được nhận lại.
Người ta không còn biết đâu là sự thật nữa.
Ðiều đó khiến đôi khi nghe, người ta có cảm tưởng, nhạc tự nó tiết ra chất độc.
Nhưng đó cũng là một phần sự thật đời sống của chúng ta. Có những điều chúng ta có muốn nhận hay không nó vẫn cứ có đó.
Việt Lang có lẽ là người ít nói nhất trong giới văn nghệ miền Bắc. Chúng ta cũng không biết ông còn, mất hay sinh sống như thế nào.
Thật là buồn khi chỉ nghe nhạc thôi mà chúng ta cũng không biết mình đúng hay sai, có lỗi lầm gì chăng, nghe nói tới một đoàn quân cũng phân vân không biết quân nào, đi đánh ai...
Ðoàn quân đi thấp thoáng trong đêm không một vì sao
Uốn khúc đường đào
Mưa trơn bùn sâu
....
Ðoàn quân đi giữa sóng mến thương
Xuân về mùa thắm
Tôi thấy những nàng khăn hồng lệ thắm
Hẹn ngày mai chiến thắng chớ quên đường về làng xưa
Em vẫn mong chờ
Tới ngày ấy đôi ta cùng mơ
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét